خلاصه :

 دلایل انتخاب ۲۷ ماه صفر به عنوان روز وقف

وقف اگرچه یک نهاد بشری و همزاد انسان است و سابقه آن به لحاظ وجود حسّ خیرخواهی و نوع دوستی در ذات انسان به درازای تاریخ زندگی و قدمت بشر است، ولی «وقف اسلامی» در قالب جدید خود که توأم با تنوع، پایداری، هدفمندی و آرمانگرایی دینی است توسط پیامبر گرامی‌اسلام پایه‌گذاری شده است. روزی که مخیریق یهودی بدون آن که مسلمان شود اموال خود را به پیامبر اسلام هبه کرد و پیامبر اکرم (ص) بعد از کشته شدن مخیریق اموال او و حیطان سبعه را در قالب صدقة جاریه در خدمت نیازمندان قرار داد‌، هستة اولیه «وقف اسلامی» تشکیل شد و پیامبر اکرم(ص) در تاریخ اسلام به عنوان اولین واقف به شمار آمد.

حضرت علی(ع) در وقف‌نامة خود که حاوی نکات بسیار مهمی‌است از آن جمله اینکه این اموال نباید به کسی بخشیده شود و یا به ارث برده شود و یا فروخته شود و همه این امور در موقوفات ممنوع است پایه گذار شیوه وقفنامه نویسی است. در این وقفنامه فرزندش امام حسن مجتبی(ع) را متولی موقوفات خود قرار داده است.

بنابراین روز بیست‌وهشتم صفر، به این دو مناسبت، بهترین روز برای نامگذاری وقف انتخاب شده است. زیرا اولا سالروز ارتحال نبی گرامی‌اسلام (اولین واقف) است و ثانیا مصادف با سالروز شهادت سبط اکبر حضرت امام مجتبی(ع) ( اولین متولی موقوفات امیر المؤمنین(ع)) است. اگر قرار باشد روزی در سال به نام «روز وقف» نامیده شود، چه روزی مناسبتر از این روز؟ ولی از سوی دیگر با توجه به عظمت روز بیست‌وهشتم صفر که روز مصیبت و عزاداری سید انبیاء حضرت محمد مصطفی(ص) است از این رو یک روز قبل از آن، یعنی ۲۷ صفر به نام روز وقف نامیده شد و از سال ۱۳۷۶ روز ۲۷ صفر با عنوان «روز وقف» به تقویم رسمی‌کشور وارد شد.

معنای وقف

وقف در لغت به معنای توقف و درنگ کردن است به بیان واضح تر، وقف مقدار مالی است که فرد یا افرادی با اختیار خود از مالکیت خود خارج می کنند تا مورد استفاده عموم قرار بگیرد و منافع آن در راه تأمین نیازمندی های مردم مصرف شود در واقع وقف نوعی صدقه است و صدقات طبق نص صریح قرآن، سبب تزکیه و تطهیر صدقه دهنده می شود.

انسان علاقه مند به اموال خود است و به آن دل بستگی دارد. بنابراین، گذشتن و دل کندن از مال در راه خدا سبب تزکیه وی خواهد شد.

تاریخچه وقف

پیشینه وقف به ملل باستانی برمی گردد. چنان که در تمدن مصر باستان، از نقوش حک شده بر سنگ ها برمی آید که املاکی برای کاهنان نیکوکار و برخی رهبران مذهبی و نیز معابد وقف شده یا اسنادی به دست آمده که در آن اموالی برای فرزندان، وقف شده است.

همچنین رومیان باستان، برای اشیای مقدس با پیشکش های مردم به عبادتگاه ها، قوانینی وضع کرده بودند که شبیه وقف بوده است. ازاین رو، می توان گفت که وقف از دیرباز با ملل متمدن همراه بوده و هر ملتی نیز برای آن قواعدی ویژه وضع کرده است

یه نمونه وقف:

وقف مغز بادام و گردو در فارس برای ترویج نماز

یکی از جالب ترین وقف ها در استان فارس وجود دارد. مطابق اسناد، در یکی از شهرهای استان فارس، باغ های اصطهبانات (پسته و بادام) وقفی شده که مغز بادام و مغز گردو به بچه هایی که مسجد می آیند، می دهند و با این وقف مسجد را از نسل جوان و نوجوان پر می کنند.